ما قصد داریم در این مقاله مطالبی در مورد دژاوو (آشناپنداری) چیست؟ را به شما عزیزان معرفی کنیم. دژاوو واژه ای فرانسوی به معنای از قبل دیده شده است و در فارسی واژه آشنایی برای این منظور انتخاب شده است. افرادی که دژاوو را تجربه کرده اند آن را به عنوان یک احساس قوی از آشنایی با چیزی که اصلاً نباید آشنا باشد توصیف می کنند. دژاوو پدیده ای پیچیده و گاهی اوقات غیر منطقی است و نظریه های زیادی در مورد علل آن ارائه شده است. ممنون می شویم ما را تا پایان این مقاله همراهی کنید.
دژاوو (آشناپنداری) چیست؟
دژاوو احساسی است که انگار قبلاً یک صحنه، یک شخص یا یک شی را دیده و تجربه کرده اید، حتی اگر برای اولین بار با آن روبرو شوید. این احساس آشنایی عجیب معمولا با هیبت و ترس همراه است و در طول رویداد احساس می شود نه قبل از آن و باید بدانید که 70 درصد از مردم جهان حداقل یک بار در زندگی خود با این پدیده جالب مواجه شده اند.
آشناپنداری معمولا بین 10 تا 30 ثانیه طول می کشد. اصطلاح دژاوو برای اولین بار توسط امیل بویراک در سال 1876 بیان شد و حقیقتا که هیچ کس علت واقعی این احساس را نمی داند. کودکان این احساس را بیشتر از دیگران احساس می کنند و تعداد بسیار کمی از مردم برای اولین بار قبل از سن 6 سالگی دژاوو را تجربه می کنند. وقتی به سن 15 تا 25 سالگی می رسید، احتمالاً دژاوو را بسیار بیشتر از بعد از آن سن تجربه می کنید و پس از 25 سالگی، دفعات دژاوو کاهش می یابد و این سوال برای محققان قابل بحث است، زیرا تصور کلی این است که مشکلات روانی با افزایش سن افزایش می یابد. این سوال یک نکته بسیار مهم در مورد آشنایی را به ما می آموزد، یعنی این که دژاوو اصلا مشکل ذهنی و روانی نبوده و جای نگرانی نیست.
ظاهر این حالت در واقع نشانه یک ذهن سالم است که قادر به تشخیص هشدارهای آشنا و نادرست است. شاید بعد از 25 سالگی، تشخیص هشدارهای نادرست در مورد قرار ملاقات و در واقع باور آن ها سخت باشد و البته دلایل دیگری نیز برای کاهش تجربه دژاوو در افراد بالای 25 سال وجود دارد. قلب مغز انسان فضایی به نام سبک مغزی است که در واقع نوعی ماشین حساب، تجسم کننده و بررسی کننده اطلاعات مربوط به حافظه است و این فضا مکان هایی را که انسان می بیند و تجربیاتی که به دست می آورد نقشه می کشد و برای استفاده در آینده ذخیره می کند، اما زمانی که دو تجربه بسیار مشابه شروع می شود، این نقشه های ذهنی به روش های مختلف تفسیر و بازخوانی می شوند.
آشنایی بصری یا آشناپنداری به این معنی است که فرد تصور می کند دوره زمانی را که در حال حاضر تجربه می کند با تمام جزئیات آن قبلاً تجربه کرده است و دلایل مختلفی برای این پدیده وجود دارد که البته بسیاری از آن ها فقط در حد فکر شخصی هستند. امروزه دانشمندان توضیحی برای این مشکل پیدا کرده اند، اما همچنان به این مشکل با شک و تردید نگاه می شود. شما عزیزان در صورت نیاز می توانید به بهترین کلینیک روانشناسی مراجعه نمایید.
انواع دژاوو
دژاوو یا آشناپنداری انواع مختلفی دارد که به شرح زیر است:
- آشناپنداری تداعی گر: اولین مورد در افراد سالم رخ می دهد. این حالت وقتی چیزی را می بینید، می شنوید یا استشمام می کنید، احساسی در شما ایجاد می کند که چیزهایی را که قبلا دیده، شنیده یا استشمام کرده اید به شما یادآوری می کند. این نوع دژاوو یک تجربه تکیه بر حافظه است و مراکز حافظه مغز مسئول وقوع آن هستند. شما عزیزان برای درک بهتر این موضوع باید بدانید که دژاوو (آشناپنداری) چیست؟
- آشناپنداری بیولوژیکی: مورد دوم در افراد مبتلا به صرع لوب تمپورال رخ می دهد. این بیماران معمولاً درست قبل از تجربه حمله، دژاوو را تجربه می کنند. این نوع به وضوح با نوع قبلی متفاوت است و فردی که دژاوو بیولوژیکی را تجربه می کند، در واقع معتقد است که این بیماری را در گذشته تجربه کرده است، نه یک احساس لحظه ای که به سرعت ناپدید می شود.
- دژاسانتی: دژاسانتی به معنای از قبل احساس شده است و فقط یک اتفاق در ذهن است که جنبه پیش بینی ندارد و به ندرت در خاطره کسانی که آن را تجربه کرده اند می ماند.
- قبلا دیده شده: بازدید از دژا نسبت به دو نوع دیگر کمتر رایج است و به معنای آشنایی وصف ناپذیر با یک مکان جدید است. در حال حاضر، فرد می تواند راه خود را در یک مکان جدید پیدا کند، اما او می داند که چنین چیزی نباید امکان پذیر باشد.
دلایل ایجاد آشناپنداری
دلایل مختلفی برای ایجاد آشناپنداری مطرح شده است که به شرح زیر است:
- اختلال در عملکرد مغز: این نظریه اظهار می کند که وقتی مغز دچار اختلال می شود، دژاوو اتفاق می افتد، شبیه به تشنج هایی که بیماران صرعی تجربه می کنند. بخشی از مغز که رویداد فعلی را پردازش می کند و بخشی از مغز که گذشته را به یاد می آورد و با هم فعال می شوند و مغز به اشتباه رویداد فعلی را به عنوان یک خاطره یا رویداد قبلی درک می کند. این اختلال تا زمانی که به طور مکرر و منظم رخ ندهد، نگران کننده نیست.
- تقسیم استنتاج: این نظریه می گوید که گاهی انسان چیزی را در دو زمان مختلف مشاهده می کند، اما بار اول به آن توجه نمی کند و با یک نگاه کوتاه و ناقص از آنجا می گذرد، در حالی که مغز انسان از این نگاه کوتاه خاطره ای را تشکیل می دهد و از مشاهده دوم، احساس دژاوو ایجاد می شود. در واقع، بی توجهی و یک نگاه گذرا برای اولین بار باعث می شود که مشاهده دوم این باور را داشته باشد که این اولین بار است که مشاهده می شود، اما مغز برداشت قبلی را به خاطر می آورد و دژاوو را تجربه می کند.
- یادآوری حافظه: این نظریه دژاوو را به روش های فراخوانی و پردازش حافظه پیوند می دهد. او می‌گوید که دژاوو در پاسخ به رویدادی شبیه به چیزی که قبلاً تجربه شده اما به یاد نیامده رخ می دهد. گاهی انسان می خواهد اصطلاحی را بیان کند اما نمی تواند، یقین دارد که این کلمه را می داند اما در مغزش پیدا نمی کند، در آن زمان حافظه انسان از روش دیگری استفاده می کند و یک احساس آشنا ایجاد می کند. در واقع چیزی در مغز وجود دارد که انسان دوست دارد درباره آن تحقیق کند.
- نظریه های دیگر: برخی دژاوو را به عنوان یک تجربه روانی مطرح می کنند. انگار در خواب یا در زندگی گذشته اتفاق افتاده است، اما هیچ مدرکی برای تایید این فرضیه ارائه نشده است.
فرضیه هایی برای اثبات دژاوو یا آشناپنداری
فرضیه های مختلفی برای اثبات دژاوو یا آشناپنداری مطرح شده است که در ادامه مقاله به بررسی آن ها خواهیم پرداخت:
- تناسخ روح: تناسخ ادعا می کند که روح یک شخص قبل از بدنی که در حال حاضر وجود دارد، در بدن شخص دیگری بوده است، اما باور این موضوع به معنای پذیرش این است که هیچ خاطره ای از زندگی گذشته خود ندارید. تناسخ گرایان معتقد هستند که اگر تصوری آشنا مانند بو، تصویر یا مکان و موقعیت برای آن ها آشنا باشد، مربوط به زندگی قبلی آن ها است. به طور کلی این نظریه یک نظریه اعتقادی است و به همین دلیل نمی توان آن را از نظر علمی اثبات و بررسی کرد زیرا دلیل منطقی بر این فرضیه حاکم نیست.
- ناخود آگاه نیمه کاره: فرضیه بعدی برای توجیه علت آشنایی این است که درک وقایع ناشی از ناخودآگاه خود را بشناسید. اما این محرک به ناخودآگاه راه پیدا نکرد و در ناخودآگاه شکل گیری نیمه کارکردی داشت و این نظریه ممکن است یکی از علل پدیده آشنایی باشد.
- رویاهای آگاهی دهنده: فرضیه رویای اطلاعاتی ادعا می کند که افراد قبل از وقوع چیزی در مورد آن خواب می بینند، به خصوص برخی از حوادث خاص یا تلخی که پیش می آید. برای مثال، ممکن است در خواب صحنه ای را دیده باشید که مسیری ناشناخته را به تصویر می کشد و وقتی آنجا هستید، احساس کنید که این جاده را دیده اید و به خاطر رویای پیش آگاهانه ای که برای شما اتفاق می افتد، آن را در ذهن خود تکرار کنید.
- بازشناسی مبتنی بر آشنایی: تشخیص مبتنی بر آشنایی به دو روش احساس آشنایی و تجدید خاطره انجام می شود. این نظریه زمانی رخ خواهد داد که اتفاقی در گذشته رخ داده و شما آن را تجربه کرده باشید. وقتی با پدیده ای روبه رو می شوید که به آن آگاه هستید، اما نمی دانید در گذشته در چه موقعیتی و در چه شرایطی، کجا و چگونه با آن مواجه شده اید و هر چقدر به جزئیات این رویداد فکر کنید، به دست می آورید. صرف نظر از این، نظریه تشخیص مبتنی بر آشنایی با آزمون های روان شناختی تأیید شده است، اما کاملاً مشخص نیست که پدیده آشنایی با آن مرتبط باشد.
- مشکل در کدبندی مغز: بر اساس این فرضیه، زمانی که مغز شما سعی می کند رویدادهای جدید را رمز گذاری و دسته بندی کند تا بتوانند راحت تر به حافظه بلند مدت منتقل شوند، گاهی اوقات با تاخیر و خطا مواجه می شود. یعنی هنگام انتقال داده ها، مغز به اشتباه تصور می کند که رویداد مورد نظر را در گذشته تجربه کرده است، در حالی که این درست نیست و این خطا ممکن است به دلیل دائمی بودن فرآیند انتقال داده اتفاق بیافتد.
- محرک های محیطی: فرضیه دیگر این است که محرک های محیطی ایجاد کننده این مشکل در درون فرد مورد توجه قرار می گیرد. مانند بوی محیطی خاص با ویژگی های خاص و یا تصویر خاصی که آن را ایجاد می کند، اما زمانی که فرد در یک محیط غیر محرک قرار می گیرد و دوباره آشنایی را تجربه می کند، اعتبار این فرض از بین می رود.
- آشناپنداری جهان موازی: یکی از فرضیه ها در این مورد وجود دارد و مطرح شده است، فرضیه جهان موازی است. این فرضیه بیان می کند که افرادی که قبل از این جهان در دنیای موازی زندگی می کنند، همان رویدادها را زندگی می کنند و تجربه می کنند و تجربه های مشابهی در گذشته داشته اند.
نکات مهم درباره آشناپنداری
نکات مهمی در رابطه با آشناپنداری وجود دارد که در ادامه مقاله به بررسی آن ها می پردازیم:
- به طور متوسط هر فرد سالی یک بار دژاوو را تجربه می کند.
- دژاوو در بیشتر مواقع زمانی اتفاق می افتد که فرد دچار اضطراب یا خستگی مفرط است.
- آشناپنداری تقریباً به طور مساوی بین مردان و زنان رخ می دهد.
- تجربه آشناپنداری با افزایش سن کاهش می یابد.
- افرادی که تحصیل کرده و از وضعیت اقتصادی بالاتری برخوردارند، تجربیات بیشتری دارند.
- کسانی که بیشتر سفر می کند، آشناپنداری را بیشتر از دیگران تجربه می کند و احتمالاً به این دلیل که فرصت بیشتری برای کشف مکان های جدید دار ند.
- برخی افراد اشناپنداری تجربه را به یک رویا ارتباط می دهند.
- برخلاف دژاوو، هرگز دیده نمی شود یا هرگز شنیده نمی شود که زمانی گفته می شود که یک پدیده آشنا برای ما کاملاً عجیب و ناشناخته به نظر برسد.
- مدل های مختلفی برای توضیح دژاوو پیشنهاد شده است. به عنوان مثال، ادراک تقسیم به پدیده ای اشاره دارد که در آن توجه فرد به یک فعالیت توسط عاملی مانند یک چشم به هم زدن به دو بخش مختلف تقسیم می شود.
کلام آخر
دژاوو یا اشناپنداری موضوعی دشوار و پیچیده است و محققان هنوز اطلاعات کافی در مورد این موضوع به دست نیاورده اند، البته دلیل آن، این است که دژاوو به طور کاملا غیر منتظره و در افرادی که مشکل سلامتی ندارند اتفاق می افتد. دژاوو فقط چند ثانیه طول می کشد و به سرعت می گذرد.
از شما عزیزان سپاس گزاریم که ما را تا انتهای این مقاله همراهی کردید، سایت روانشناستو سعی بر این داشته تا شما را با مطالبی در مورد دژاوو (آشناپنداری) چیست؟ آشنا کند. امیدواریم مطالب گفته شده برای شما مفید واقع شده باشد، در صورت داشتن هر گونه پیشنهاد و انتقاد می توانید از طریق سایت با ما در میان بگذارید.
