ما در این مطلب قصد داریم به معرفی علائم اختلال اوتیسم بپردازیم، همانطور که می دانید در سال های گذشته اوتیسم یکی از شایع ترین اختلالات در کودکان شناخته شده است که در صورت کنترل نشدن می تواند تاثیرات بسیار مخربی را بر بدن آن ها بگذارد. افرادی که به بیماری اوتیسم مبتلا هستند، ممکن است بیماری اوتیسم خفیف و یا شدید را تجربه کنند. اما در شرایط عادی آن ها نیاز به مراقبت های بیشتری نسبت به کودکان معمولی دارند و باید روند درمان، یادگیری و زندگی آن ها با سایر کودکان متفاوت باشد. برای کسب اطلاعات بیشتر درباره این موضوع تا انتهای مطلب با ما همراه باشید.
اختلال اوتیسم چیست؟
اوتیسم در واقع شاخه ای از اختلالات روانشناسی است که می تواند برای افراد در هر سن و سالی تشخیص داده شود، اما یکی از بیماری هایی است که معمولا از ابتدای تولد تشخیص داده می شود و اصطلاحا یکی از بیماری های مادرزادی شناخته می شود. عموماً راه درمانی برای این اختلال وجود ندارد، اما خوشبختانه به وسیله درمان های دارویی و رفتار درمانی های موجود و با استفاده از پیشرفت تکنولوژی در دنیای امروز می توانیم علائم اوتیسم را تا حدود زیادی کاهش دهیم.
همچنین در جامعه امروز ما، مدارس و آموزشگاه هایی وجود دارد که خصوصاً برای کودکان استثنایی طراحی شده اند، این مدارس می توانند برای کودکانی که به اوتیسم مبتلا هستند بسیار مفید باشند. اوتیسم یک نوع از اختلالات رشدی محسوب می شود که می تواند بر نحوه تعامل و ارتباط کودک با دیگران و همینطور یادگیری و رفتار او تاثیرات زیادی بگذارد، به گونه ای که زمانی که یک کودک دارای اختلال اوتیسم با کودک دیگر در یک جایگاه قرار بگیرد به سادگی می توان آن ها را از یکدیگر تشخیص داد. زیرا کودکان اوتیسم نیازمند توجه و محبت بیشتری هستند اما از ناز و نوازش خوششان نمی آید.
آن ها نیاز به رژیم تغذیه خاص خود را دارند و در شرایط خاص با یادگیری ارتباط برقرار می کنند آن ها عموماً با مربی خود تعامل بسیار صمیمی برقرار می کنند، اما ارتباط اجتماعی خوبی با سایر افراد ندارند. به دلیل وقوع اختلال اوتیسم به عنوان یک اختلال ژنتیکی محققان همواره بر این باور هستند، که بیماری اوتیسم درمان قطعی ندارد و مانند افرادی که با یک رنگ چشم خاص به دنیا می آید نمی توانند آن را تغییر بدهند. بیماری اوتیسم تغییر ناپذیر است. اما همانطور که گفته شد می توان برخی از عوارض آن را کاهش داد و آن را برای زندگی بهتر مساعد کرد.
علائم مشترک اختلال اوتیسم
اوتیسم یک اختلال توسعه ای است که بر اساس الگوهای تعاملی اجتماعی نا همسان و مشکلات در کارکردهای ارتباطی و رفتاری تشخیص داده می شود. این بیماری به دلیل داشتن علائم و نشانه های بسیار متفاوت به عنوان طیفی از بیماری اوتیسم شناخته می شود اما برخی علائم مشترک نیز میان آن ها وجود دارد. در بخش زیر به برخی از علائم مشترک اوتیسم اشاره خواهیم کرد:
مشکلات در تعامل اجتماعی: افراد مبتلا به اوتیسم ممکن است مشکلاتی در برقراری و نگه داشتن ارتباط های اجتماعی داشته باشند. آن ها معمولاً دشواری در تشخیص و تفسیر علائم غیر کلامی مانند زبان بدن و انتقال پیام های اجتماعی دارند.
محدودیت های در ارتباط زبانی: اکثر افراد مبتلا به اوتیسم با مشکلات در زبان و ارتباطات کلامی رو به رو هستند. آن ها ممکن است دیرتر در یادگیری زبان صحبت کنند، مکالمات تکراری یا تحت فشار انجام دهند و دشواری در فهمیدن مفهوم انتزاعی یا مجازی را تجربه کنند.
الگوهای رفتاری تکراری و محدود: افراد مبتلا به اوتیسم ممکن است مشغول به فعالیت های تکراری و محدودی باشند. آن ها ممکن است علاقه زیادی به چیدن و مرتب کردن اشیا، نگه داری به یک روال ثابت یا تکرار کردن حرکات خاص داشته باشند.
حساسیت به تحریکات حسی: افراد مبتلا به اوتیسم ممکن است حساسیت زیادی به تحریکات حسی نظیر صداها، نورها یا بوها داشته باشند. آن ها ممکن است از برخی صداها یا لمس ها ناراحت شوند و با واکنش های غیر معمولی رو به رو شوند.
محدودیت ها در بازی و خلاقیت: افراد مبتلا به اوتیسم ممکن است مشکلاتی در خلاقیت و تخیل داشته باشند. آن ها معمولاً تمایل کمتری به بازی دارند و تمایل زیادی به فعالیت های مشخص و چیدن اشیا به ترتیب خاص دارند.
همه افراد مبتلا به اوتیسم با هم متفاوت هستند و هر فرد می تواند نمودار علائم مشابه یا متفاوتی داشته باشد. همچنین، شدت و میزان تأثیر این علائم نیز ممکن است بین افراد متفاوت باشد. برای تشخیص دقیق و برنامه ریزی درمانی، مراجعه به تیم تخصصی و مجرب در اوتیسم توصیه می شود.
نشانه های اوتیسم در کودکان زیر یک سال
در سنین زیر یکسال ابتلا به اوتیسم داشته باشد می تواند نشانه های زیر را از خود نشان بدهد:
- تا چهار ماهگی غان و غون نکند.
- تا پنج ماهگی لبخند اجتماعی نزند.
- تا ۶ ماهگی نخندد، خندیدن نشانه لذت بردن از خنده نشانه اشتراک گذاری لذتی است که کودک در حال تجربه آن است به همین دلیل به صورت طبیعی کودک می خواهد که احساسات را به شما نشان بدهد و واکنش ما به این کار موجب تکرار و ادامه پیدا کردن آن لبخند می شود.
- علاقه به بازی های مانند دالی ندارد و به آن ها واکنشی نشان نمی دهد.
- کودک تا ۱۲ ماهگی به نام خود واکنش نشان نمی دهد.
- کودک به اشیا اشاره شده توسط دیگران نگاه نمی کند.
- کودک از صداهای بلند ناراحت می شود و برای آرام شدن به دنبال پدر و مادر خود نمی گردد.
- از تنهایی بازی کردن بسیار رضایت دارد از برقرار کردن تماس چشمی و ارتباط چشمی بسیار دوری می کند.
نشانه های اوتیسم در کودکان نوپا
کودکانی که در طیف سنین ۱-۲ سال به سر می برند اصطلاحا کودکان نوپا نامیده می شوند، بروز اوتیسم نیز در آن ها به صورت دیگری بروز می کند برخی از نشانه های اوتیسم در این سنین عبارتند از:
- رشد مهارت های زبانی مانند گفتن ماما یا بابا
- در یک سالگی یا عدم توانایی بیان جمله های ساده
- در دو سالگی گفتن بعضی کلمات
- عدم علاقه به بازی های اجتماعی
- عدم تعامل با دیگر کودکان
- عدم ارتباط چشمی
- وجود رفتارهای تکراری
- حرکت های کلیشه ای مانند ضربه زدن با دست یا تکان دادن ها
- عدم تقلید از دیگران
- عدم انجام بازی های وانمودی
- عدم کپی کردن رفتار بزرگسالان
- با دیگران متفاوت بازی کردن نسبت به سایر کودکان
- نشان ندادن علایق به دیگران
- عدم توانایی در این که به شما بفهماند با ژست های صداهای حرکات چیزی را دوست دارند
- عدم نگاه کردن به جایی که والدین به آن اشاره می کند
- در عوض نگاه کردن به دست در حال اشاره والدین
- عدم استفاده از دست ها به عنوان ابزار در حالی که کودکان در سنین ۹ تا ۱۶ ماهگی یاد می گیرند که از دستان خود به عنوان ابزاری در محیط پیرامونشان استفاده نمایند
- بیشتر به اشیا علاقه مند هستند و نه به افراد
- حرکات غیر معمول با انگشتان دست ها و یا بدن
- علاقه فراوان به اشیا و فعالیت های خاص
- واکنش های غیر معمولی به صداها و بوها
- تمایل به تجربیات حسی غیر معمولی مانند لیسیدن بلوک های خانه سازی
- مالیدن دست خود به بافتی خواص به صورت مکرر
- در هنگام گریه کردن های مکرر و تلاش برای آرام کردن ناموفق
علائم کودکان اوتیسم در سنین ۲-۵ سال
کودکان مبتلا به اوتیسم در سنین ۲ تا 3 سالگی علائم خاص خود را نشان می دهند، که برخی از آن ها را در متن زیر بیان می کنیم:
- عدم بیان احساسات و عواطف یا نمایش این عواطف به یک شکل کاملاً محدود
- وجود مشکلات در تفسیر احساسات دیگران
- وابستگی نداشتن به والدین
- عدم علاقه به بازی کردن با کودکان و یا ورود به جمع های اجتماعی کودکانه
- علاقه به بازی با اسباب بازی اشیای خاص
- تکرار کلمات و جملات دیگر و تکرار آن کلمات برای خود برای بارها و بارها
- عدم جمله سازی تا ۳-۴ سالگی
- استفاده از ضمایر به شکل اشتباه برای نمونه: من می گوید
- عدم توانایی در درست پاسخ دادن به سوالات
- عدم استفاده از زبان بدن تا سه سالگی
- استفاده نکردن از بازی های وانمودی تا سه سالگی
- استفاده غیر معمول از اسباب بازی ها برای نمونه ردیف کردن آن ها به دنبال هم
- توجه کوتاه مدت
- بیش فعال بودن
- عدم وجود احساس خطر و رفتار پرخطر داشتن
- در هر بار بازی با اسباب بازی ها به شکل یکسان مانند مورد قبل بازی کردن
- بدون هیچ تغییر جدیدی استفاده از زبان
- عدم رشد مهارت های کلامی و زبانی
- مشکلاتی در آموزش دستشویی رفتن
- داشتن بدقولی و افت شدید مود
- مشاهده رفتار بچگانه و پرخاشگرانه
- وجود محدودیت ها و عدم انعطاف حرکتی
- وجود رفتارهای چالش برانگیز مانند خود آزاری و …
- عدم توانایی در نشان دادن محبت
- قانون فعالیت های نوبتی را رعایت نکردن
اگرچه می توان اختلال اوتیسم را تا ۳-۲ سالگی قطعی تشخیص داد، اما در بسیاری از کودکان تا زمانی که به مدرسه نمی روند این تشخیص را انجام نمی شود. این کودکان، افراد دارای اوتیسم با عملکرد بالا یا اوتیسم بسیار خفیف هستند، کودکانی که در این سن تشخیص اوتیسم دریافت می کنند، دارای اوتیسم بسیار خفیف هستند و یا به اشتباه در گذشته تشخیص دریافت نمودند. این افراد علائمی را دارند که ما آن ها را در طبقه بندی های زیر بیان می کنیم:
- وجود علایق وسواسی به شعر یا موضوعاتی خاص
- درگیر بودن با یک طیف وسیعی از رفتارهای تکراری
- وجود مشکلات در تعامل اجتماعی
- عدم درک احساسات دیگران
- ترجیح بر تنها بودن
- خودداری کردن از تماس چشمی
- داشتن الگوهای خواب غیر معمول
- استفاده از کلامی رسمی در ارتباط با دیگران به جای گفتاری عامیانه
- تاکید بر قوانین و اصول زندگی
- ترجیح دادن بعضی لباس ها غذاها و اشخاص
- عدم مطابقت حالت هیجانی چهره با چیزی که بیان می کنند
- استفاده نکردن از گفتار
- نمایش رفتارهای چالش برانگیز مانند کوبیدن سر به دیوار
- اعتیاد پیدا کردن به چیزهای عجیب مانند حمام کردن
- درگیر بودن با رفتارهای تکراری
- حرکاتی که ریشه های تاکید بر قوانین و روال ها در زندگی
- ترجیح و تاکید سفت و سخت بر روی بعضی غذاها لباس های اشیاء
در مصرف بالا انواع علائم اوتیسم را از نوزادی تا سنین نوجوانی و بزرگسالی با یکدیگر بررسی کردیم، در واقع شناختن اختلال اوتیسم می تواند بسیار ساده و بسیار سخت باشد. این به دلیل وجود داشتن فرد مبتلا در هر بخش از طیف اوتیسم یعنی اوتیسم با عملکرد بالا و اوتیسم های بسیار شدید قرار می گیرد.
کاهش اثرات اختلال طیف اوتیسم
کاهش اثرات اختلال اوتیسم و بهبود کیفیت زندگی افراد مبتلا به این اختلال می تواند از طریق روش ها و استراتژی های متنوعی انجام شود. در زیر به برخی از راهکارهایی که می تواند به کاهش اثرات اختلال اوتیسم کمک کند، اشاره خواهیم کرد:
- آموزش مهارت های اجتماعی: افراد مبتلا به اوتیسم می توانند از طریق آموزش مهارت های اجتماعی بهبود یابند. این آموزش شامل تشریح قوانین ارتباطی، تمرین های نقش آفرینی، توسعه مهارت های گفت و گو و تشویق تعامل اجتماعی است.
- روش های مداخله رفتاری: روش های مداخله رفتاری می تواند به کنترل رفتارهای نامناسب و تقویت رفتارهای مطلوب کمک کند. این روش ها شامل مداخله مشتمل بر پاداش و تقویت مثبت، روش های کاهش رفتارهای خود آسیبی، و توانمند سازی خانواده برای مدیریت رفتارها در خانه می شوند.
- توسعه مهارت های تفکر و تخیل: توسعه مهارت های تفکر و تخیل می تواند به فرد در فهم و تعامل با دیگران کمک کند. بازی های خلاقانه، تمرینات تخیلی، و استفاده از اسباب بازی ها می تواند این مهارت ها را تقویت کند.
- مدیریت تحریکات حسی: افراد مبتلا به اوتیسم معمولاً حساسیت بیشتری نسبت به تحریکات حسی دارند. برای کاهش این حساسیت، می توان از راهکارهایی نظیر استفاده از ابزارهای حسی، ایجاد فضاهای آرام و آرایشی مطلوب، و استفاده از تکنیک های ریلکساسیون مانند تنفس عمیق و مدیتیشن بهره برد.
- همکاری با تیم متخصص: تیم متخصص و متنوعی از افراد شامل روانشناسان، توانبخشی ها، مشاوران تربیتی و پزشکان متخصص در اوتیسم می توانند به فرد و خانواده او در ارائه راهکارها و استراتژی های مناسب کمک کنند.
مهم است که هر فرد با اوتیسم نیازهای منحصر به فرد خود را داشته باشد، بنابراین برنامه درمانی و پشتیبانی باید با توجه به نیازهای شخصی تنظیم شود. همچنین، پشتیبانی خانواده و محیط اجتماعی نیز در بهبود و کاهش اثرات اختلال اوتیسم بسیار موثر است.
کلام آخر
این سایت همواره در تلاش است تا با انتشار دانسته های خود میان افراد جامعه به آگاهی هر چه بیشتر آن ها درباره سلامت روحی و روانی افراد بیانجامد. به همین دلیل در این مطلب به معرفی علائم و نشانه های اختلال اوتیسم پرداختیم و آن ها را با یکدیگر بررسی کردیم. امید است موارد و نکات گفته شده در این مطلب برای شما مفید و کاربردی واقع شود ممنونم که ما را تا انتهای مطلب همراهی کردید، در صورت داشتن انتقادات پیشنهادات آن را در انتهای این صفحه با ما در میان بگذارید.
