ما در این مطلب قصد داریم به معرفی اختلال علائم جسمانی بپردازیم، اختلال علائم جسمی یک بیماری غیر معمول است که در آن عموماً فرد می خواهد درباره علائم جسمی که با آن ها رو به رو شده است، بیش از حد نیاز فکر کند و دائم نگران این اختلالات باشد. این بیماری ممکن است بسیار آزار دهنده باشد، اما خوشبختانه در جهان رواج زیادی ندارد و افراد بسیار کمی هستند که ممکن است به صورت جدی به این بیماری مبتلا باشند. اما به هر حال بد نیست که راجع به این بیماری نیز در این مجله روانشناسی صحبت کنیم، برای کسب اطلاعات بیشتر درباره این اختلال نادر تا انتهای مطلب با ما همراه باشید.
اختلال علائم جسمانی چیست؟
اختلال علائم جسمانی یکی دیگر از اختلالات روانی است که به نام هایی مانند سوماتیک نیز شناخته می شود، این اختلال عموماً اختلال رایجی نیست و بسیار تعداد کمی از افراد به آن مبتلا می شوند. اختلال علائم جسمانی زمانی اتفاق می افتد که فرد در صورت مشاهده علائمی در بدن و جسم خود مدام درباره آن ها فکر می کند و تمایل دارد که مدام نگران این موضوع باشد. در حقیقت امکان دارد فرد از نظر سلامتی اصلاً مشکل خاصی نداشته باشد و تمام پارامترهایی که از نظر بیولوژیکی برخوردار است بسیار طبیعی و سالم باشند، اما درباره علائم کوچک جسمی خود بسیار وسواس خاصی دارد.
به صورتی که اگر یک لکه کوچک روی دست خود ببیند درباره بیماری های بسیار خاص پوستی فکر می کند و درباره آن ها بیش از حد نگران می شود، در واقع در این شرایط بیمار باید باور کند که هر تغییری که بدن ما متحمل آن می شود به دلیل این نیست که مکانیسم آن به هم ریخته و در واقع باید ظرفیت بهبودی بدن ما به عنوان یک پتانسیل داخلی شناخته شود. در این بیماری فرد تمایل دارد که حتی به دلیل یک سردرد کوچک مصرف بیش از حد دارو داشته باشد و علاوه بر این این فرد تلاش می کند، تمام علائم جسمی را که دارد برطرف کند.
آن ها شروع به تجزیه و تحلیل بیش از حد تغییرات بدنی خودشان می کند و به همین ترتیب احساس اضطراب مدام آن ها را فرا می گیرد. در واقع به دیدگاه ساده تر آن ها همیشه توهم وقوع یک بیماری نادر و خطرناک را در بدن خود دارند و در صورت مشاهده کوچکترین علائمی که مبتنی بر این موضوع باشد، سریعا به مصرف قرص و دارو و انواع درمان ها تن می دهند.
علل اختلال علائم جسمانی چیست؟
اختلال علائم جسمانی نیز مانند سایر اختلالات روانی از علل مشخصی سرچشمه می گیرند که برای بیماری های روانی که تاکنون شناخته شده اند. علائم این اختلال صد در صدی و قطعی شناخته نشده است و همه این ها تحقیقاتی هستند که دانشمندان بر روی یک گروه از بیماران همدرد انجام داده اند. حال برخی از علائم اختلال بدنی عبارتند از:
- علل محیطی
- اختلالات خلقی
- سابقه خانوادگی
- عزت نفس پایین
- بی ثباتی احساسی
- اختلالات شخصیتی
- الگوهای آسیب زای خانواده
- سوء استفاده های جسمی
- آزارهای جنسی
- حساسیت به درد جسمی و عاطفی
اگر علائم بالا را بیش از ۶ ماه در زندگی خود مشاهده کردید، وقتش رسیده است که به یک روانشناس یا روانکاو متخصص در این زمینه مراجعه کنید. زیرا ادامه یافتن این اختلال برای مدتی طولانی می تواند استرس و اضطراب را به شدت وارد زندگی شما کند و می دانید که این موضوع اصلا اتفاق خوبی نیست. این اتفاق ممکن است پیامدهای بسیار ناخوشایندی برای شما داشته باشد به گونه‌ای که ممکن است این بار به صورت کاملا واقعی یک بیماری و اختلال مزمن را در بدن فرد ایجاد کند.
جالب است بدانید زنان بسیار بیشتر از مردان تحت تاثیر اختلالات علائم بدنی قرار می گیرند. این بیماری بیشتر در افرادی که بیش از 30 سال دارند دیده می شود، اما تحقیقات نشان داده است که می تواند از دوره نوجوانی شروع شود و برای مدت طولانی تا زمانی که درمان نشود ادامه داشته باشد. برای تشخیص بهتر این بیماری علائم و نشانه های بدنی این اختلال را در ادامه این مطلب به شما معرفی می کنیم.
اختلال علائم بدنی چه نشانه هایی دارد؟
در حقیقت نشانه های اختلال علائم جسمانی ممکن است شامل برخی علائم عمومی و یا حتی خاص باشد، ماهیت این علائم امکان دارد از شدت خفیف تا شدید متغیر باشد. علائم عمومی این اختلال عموماً درد و خستگی به همراه ندارد و از علائم خاص آن می توانیم به احساس درد و تنگی نفس نیز اشاره کنیم. در بعضی از بیماران این اختلال هیچ بیماری با خود به همراه نخواهد داشت اما در برخی دیگر ممکن است با شرایط خطرناک مانند سرطان و ایدز همراه باشد. در بیشتر موارد بیماری شدیدی وجود ندارد اما برخی از علائم این اختلال عبارتند از:
- لمس های دردناک
- علائم گوارشی مانند درد در شکم
- اسهال یا یبوست
- تغییرات فردی
- پریشانی مداوم درباره وضعیت سلامتی
- افکار و رفتارهای تکراری
- احساس وسواس فکری و عملی
- هر نوع فعالیت بدنی کوچک و احساس فاجعه بعد از آن
اگر بخواهیم به زبان ساده درباره این بیماری و علائم آن صحبت کنیم این علائم و نشانه ها سرچشمه گرفته از نیروی تلقین افراد هستند، این افراد با افکار منفی که درباره سلامتی خود دارند باعث می شوند، که علائم کم کم در بدن آن ها احساس شود. همانطور که می دانید قدرت ذهن و فکر انسان به حدی زیاد است که می تواند بسیاری از موارد را که در فکر ما جریان دارد در ظاهر ما نیز نشان دهد، به عنوان نمونه وقتی ما استرس و اضطراب داریم رنگ صورت ما می پرد، ضربان قلب ما تند می شود و مردمک چشم هایمان گشاد می شود. این مساله نشان می دهد که هرگونه فکر و باوری که در ذهن و قلب ما جریان داشته باشد قطعاً به جسم ما نیز راه پیدا می کند.
افراد نیز با هجوم فکرهای منفی در ذهن خود اجازه می دهند که علائم این افکار منفی در جسم شان نمود بیرونی داشته باشد، بیماران در این شرایط همیشه نیاز به مراجعه به بیمارستان دارند. آن ها هر چیز کوچکی را جدی می گیرند و نسبت به داروها و درمان ها احساسات خوبی دارند. همیشه سعی می کنند عوارض جانبی داروها را نادیده بگیرند و از آن ها برای درمان هر مشکل فرضی استفاده کنند.
آن ها ممکن است در مورد مهارت های پزشک معالج خود شک داشته باشند، زیرا بیشتر پزشکان در این شرایط به آن ها می گویند که مشکل خاصی ندارند و بهتر است به زندگی خود ادامه دهند. به همین دلیل آن ها مدام پزشک خود را عوض می کنند و اگر یک پزشک عمومی نتواند بیماریشان را تشخیص دهد، می خواهند که به یک فرد بسیار متخصص مراجعه کنند.
عوامل خطرناک در اختلال علائم جسمانی
اختلال علائم جسمانی یک شرایط بالینی است که همبستگی قوی با عوامل روانشناختی دارد. این اختلال ممکن است باعث ظاهر شدن علائم جسمی فیزیکی مانند درد، تنگی نفس، تشنگی، سردرد، خستگی یا سایر علائم جسمی متنوع شود. این علائم نمی توانند به طور کامل به عوامل فیزیکی قابل توجیه شوند و در بسیاری از موارد ارتباط مستقیم با عوامل روانشناختی مانند استرس، اضطراب، افسردگی یا ترس دارند. در ادامه، به برخی از عوامل خطرناک در اختلال علائم جسمانی اشاره خواهیم کرد:
استرس: استرس می تواند یکی از عوامل اصلی در ظاهر شدن علائم جسمی در اختلال علائم جسمانی باشد. استرس می تواند به صورت مداوم یا تکراری در زندگی روزمره ایجاد شود و باعث فعال شدن سیستم عصبی و تأثیر منفی بر روی سیستم های فیزیولوژیکی بدن شود.
اضطراب و ترس: اضطراب و ترس نیز می توانند عوامل مؤثر در ظاهر شدن علائم جسمی در اختلال علائم جسمانی باشند. افرادی که با اضطراب یا ترس شدید مواجه هستند، ممکن است علائم جسمی شدیدی مانند درد قلبی، عرق کردن، لرزش بدن و دیگر علائم جسمی تجربه کنند.
فشار روانی: فشارهای روانی مانند مشکلات خانوادگی، مشکلات مالی، مشکلات شغلی و رویدادهای تروماتیک می توانند به عنوان عوامل خطرناک در اختلال علائم جسمانی مؤثر باشند. فشارهای روانی می توانند سیستم عصبی را فعال کنند و باعث ظاهر شدن علائم جسمی بدون دلیل عضوی شوند.
عوامل شخصیتی: برخی از ویژگی های شخصیتی می توانند باعث افزایش خطر اختلال علائم جسمانی شوند. افرادی که دارای ویژگی های هیپوکندریاک یا نارسیسیستیک هستند، به طور معمول بیشتر در معرض این اختلال قرار می گیرند.
تجربه رویدادهای تروماتیک: تجربه رویدادهای تروماتیک مانند تصادفات، ضایعات جسمی، خشونت و سایر رویدادهای ناگوار می تواند به عنوان عامل خطرناک در اختلال علائم جسمانی مؤثر باشد. این رویدادها می توانند باعث تغییرات فیزیکی و روانشناختی در فرد شوند و منجر به ظاهر شدن علائم جسمی نامعمول شوند.
توجه داشته باشید که این فقط چند مثال از عوامل خطرناک ممکن است باشند و هر فردی ممکن است به طور متفاوت به عوامل مختلف واکنش نشان دهد. در صورت تجربه علائم جسمی نگران کننده، توصیه می شود به پزشک مراجعه کنید تا مشکلات فیزیکی دیگر را از عوامل روانی تمیز دهد.
عوارض اختلال علائم جسمانی بر بدن
اختلال علائم جسمانی، علاوه بر تأثیرات روانشناختی، می تواند تأثیرات منفی قابل توجهی بر بدن داشته باشد. در ادامه، به برخی از اثرات منفی این اختلال بر بدن اشاره خواهیم کرد:
روند التهابی: برخی از علائم جسمی در اختلال علائم جسمانی ممکن است باعث القای واکنش های التهابی در بدن شود. استرس مزمن و افزایش فعالیت سیستم عصبی ممکن است به طور غیر مستقیم باعث افزایش سطح سایتوکین ها و علائم التهابی در بدن شود که به نوبه خود می تواند به مشکلات فیزیکی منجر شود.
تأثیر بر سیستم قلبی-عروقی: استرس مزمن و نگرانی های مرتبط با اختلال علائم جسمانی می توانند تأثیر منفی بر سیستم قلبی-عروقی داشته باشند. فشار خون بالا، تنش عروقی، آریتمی های قلبی و حتی افزایش خطر بیماری های قلبی می توانند نتایج این تأثیرات باشند.
کاهش سیستم ایمنی: استرس مزمن و تنش های مرتبط با اختلال علائم جسمانی ممکن است به ضعف سیستم ایمنی و کاهش واکنش بدن در مقابل عفونت ها و بیماری ها منجر شود. این موضوع می تواند به افزایش آسیب پذیری بدن در برابر بیماری های مختلف، بهبود آسیب ها و بهبود کندن فرایند بهبودی منجر شود.
اختلالات خواب: افراد مبتلا به اختلال علائم جسمانی ممکن است با مشکلات خواب مواجه شوند. اضطراب، استرس و علائم جسمی مزمن می توانند به کاهش کیفیت خواب، بیدار شدن مکرر در شب و اختلالات خواب مرتبط منجر شوند. این موضوع می تواند به خستگی، خلق و خوی نامطلوب و کاهش عملکرد عمومی افراد منجر شود.
تأثیر بر سیستم گوارشی: استرس و اضطراب می توانند تأثیر مستقیم و غیر مستقیمی بر روی سیستم گوارشی داشته باشند. علائمی مانند درد شکم، مشکلات هضمی، اسهال و یبوست ممکن است در افراد مبتلا به اختلال علائم جسمانی رخ دهند.
توجه داشته باشید که این تأثیرات ممکن است در هر فرد به صورت متفاوت باشد و بسته به شدت و مدت اختلال و واکنش بدن، متغیر باشد. مشاوره حرفه ای و درمان مناسب می تواند به کاهش این تأثیرات منفی و بهبود وضعیت فیزیکی فرد کمک کند.
درمان اختلال علائم جسمانی
درمان اختلال علائم جسمانی شامل روش های متنوعی است که هدف آن ها کاهش علائم جسمی و بهبود کیفیت زندگی است. درمان این بیماری عمدتاً شامل موارد زیر است:
- آگاهی و تحصیل
- روش‌های مشاوره روانشناختی
- مدیریت استرس
- فیزیوتراپی
- روش‌های تحریکی
این سایت همواره در تلاش است تا با انتشار دانسته های خود قدمی هر چند کوچک در افزایش سطح سلامت روانی جامعه خود بردارد، به همین دلیل در این مطلب به معرفی اختلال علائم جسمانی پرداختیم و با یکدیگر نشانه های آن را بررسی کردیم. امیدوارم نکات ذکر شده در این مطلب برای شما مخاطبان گرامی مفید واقع شود، مشتاقانه منتظر مشاهده انتقادات و پیشنهادات شما در انتهای این صفحه هستیم.
