ما در این مطلب قصد داریم توضیح پاسخ به پرسش چگونه اختلالات شخصیتی را درمان کنیم؟ بپردازیم. این روزها با افراد زیادی مواجه می شویم که از بسیاری از اختلالات شخصیتی و روانی خود آگاه هستند اما قدمی برای حل و درمان آن بر نمی دارند. در واقع این موضوع باید فرهنگ سازی شود که هر اختلال شخصیتی عموما برای خود فرد آزار دهنده نیست، اما گاهی اوقات ممکن است آسیب های زیادی به اطرافیانش وارد کند. برای کسب اطلاعات بیشتر درباره این موضوع تا انتهای مطلب با ما همراه باشید.
اختلال شخصیتی چیست؟
اختلال شخصیتی به عنوان یک شرایط روانی توصیف می شود که در آن الگوها و رفتارهای ثابت و ناسازگار در رفتار، نگرش ها و تعاملات فرد وجود دارد. این اختلالات می توانند تأثیر مهمی بر روابط شخص با خانواده، دوستان و جامعه داشته باشند و ممکن است در زمینه هایی مانند مهارت های اجتماعی، احساسات، احساس همدلی و تفکر منطقی تخلفاتی داشته باشند.
تشخیص اختلال شخصیتی معمولاً بر اساس کلیه نشانه ها و علایمی است که در طول زمان و در موقعیت های مختلف مشاهده می شود. اختلال شخصیتی نمی تواند به سادگی به یک ویژگی یا واکنش خاص محدود شود و باید به عنوان الگوی کلی از رفتار و تعاملات فرد در نظر گرفته شود. در این میان یکی از مهم ترین مواردی که می تواند در فرایند درمان و تشخیص این اختلالات مفید واقع شود، دانستن ویژگی های اختلال شخصیتی است که در ادامه با آن ها آشنا می شویم.
مهم ترین ویژگی های اختلال شخصیتی
اختلالات شخصیتی نیز مانند هر گونه اختلال روحی و جسمی دیگر یک سری علائم و نشانه های کلی دارند که می توان از آن ها برای تشخیص و درمان به موقع بهره گرفت. به همین دلیل در ادامه به معرفی برخی از این ویژگی های خواهیم پرداخت که دانستن آن ها خالی از لطف نیست. برخی از مهم ترین ویژگی های اختلالات شخصیتی عبارتند از:
- ثابت بودن الگوها و رفتارها در طول زمان و موقعیت های مختلف
- عدم تطبیق و تغییر در پاسخگویی به وضعیت ها و نیازها
- تأثیر گذاری منفی بر فعالیت های روزانه، روابط و کیفیت زندگی فرد
تشخیص اختلال شخصیتی نیاز به ارزیابی توسط یک حرفه ای متخصص در روانشناسی یا روانپزشکی دارد. این تشخیص بر اساس معیارهایی از جمله دستخوش تغییر نبودن الگوها و رفتارها، عدم تأثیر گذاری بر محیط اجتماعی و ناتوانی در تطبیق با موقعیت های جدید قائل می شود. مهم است که توجه داشته باشید که این تعریف تنها یک توصیف کلی از اختلال شخصیتی است و برای تشخیص دقیق و درمان صحیح نیاز به مشاوره و راهنمایی یک حرفه ای دارد.
انواع اختلالات شخصیتی
اختلال شخصیت مرزی یا اختلال شخصیت همزمان یکی از اختلالات شخصیتی شایع است که با نواحی گوناگونی از ثبات هویت و روابط اجتماعی متعارض است. افراد مبتلا به این اختلال ممکن است با مشکلاتی مانند عدم استقامت در روابط، ترس از رها شدن، نوسانات شدید در خلق و خو و تعارضات عاطفی مواجه شوند. اختلال شخصیت ترسناک یا اختلال شخصیت اجتماعی، که با نام اختلال شخصیت اجتماعی-انطوائی هم شناخته می شود، مشخصه هایی مانند ترجیح فعالیت های تنها گرانه، ترس از تعاملات اجتماعی و عدم اطمینان در روابط را دارد. افراد مبتلا به این اختلال ممکن است محدودیت های جدی در روابط اجتماعی و ایجاد دوستی تجربه کنند.
اختلال شخصیت نرجسیستی، یکی از اختلالات شخصیتی است که با خود بینی بالا، توجه مستمر به خود و نیاز به تحسین و توجه دیگران برجسته است. افراد مبتلا به این اختلال ممکن است در تعاملات اجتماعی به عنوان افرادی، متکبر و بی توجه به نیازهای دیگران عمل کنند. اختلال شخصیت پریشانی همزمان، یکی از اختلالات شخصیتی است که با عدم ثبات عاطفی، نشات احساسات و افزایش رویدادهای خشونت آمیز مشخص می شود. افراد مبتلا به این اختلال ممکن است با مشکلاتی مانند عدم قدرت کنترل عاطفی، تغییرات گسترده در هویت و خود پنداره، و روابط نا مناسب مواجه شوند.
اختلال شخصیت وابسته، یا اختلال شخصیت وابسته، با مشخصه هایی مانند توجه بیش از حد به نیازها و خواسته های دیگران، ترس از رهایی و ترک شدن، و کمبود اعتماد به نفس مشخص می شود. افراد مبتلا به این اختلال ممکن است در روابط عاطفی و اجتماعی به شدت وابسته به دیگران باشند و تمایل داشته باشند که بر روی آنان کنترل داشته باشند. اختلال شخصیت اجتنابی، یکی از اختلالات شخصیتی است که با اجتناب از مسئولیت ها، ترس از انتقاد و عدم اطمینان در تصمیم گیری مشخص می شود. افراد مبتلا به این اختلال ممکن است روابط میان فردی و کاری را به خاطر ترس از شکست و فشارهای احتمالی بسیار کمرنگ کنند.
اختلال شخصیت انتقاد ناپذیر یا اختلال شخصیت حساس، با مشخصه هایی مانند حساسیت زیاد به انتقاد، نقد و نظرات دیگران، عدم اعتماد به نفس و نیاز به تأیید از سوی دیگران تجربه می شود. افراد مبتلا به این اختلال ممکن است به شدت درگیر با باورهای منفی درباره خود باشند و با روابطی نامتعادل دست و پنجه نرم کنند. اختلال شخصیت پارانوئید یا اختلال شخصیت ترس، با مشخصه هایی مانند بی ثباتی در باورهای خود، ترس از توطئه و خطر و افکار متهم گرا مشخص می شود. افراد مبتلا به این اختلال ممکن است در روابط اجتماعی مشکوک و بی اعتماد به دیگران باشند و به طور پیوسته به دنبال تهدید و خطر بگردند.
اختلال شخصیت نرمالیزه، یکی از اختلالات شخصیتی است که با عدم تطابق با انتظارات و اصول اجتماعی و اخلاقی مشخص می شود. افراد مبتلا به این اختلال ممکن است رفتارهای غیر معمول، ضد اجتماعی یا بی رویه از خود نشان دهند که می تواند در روابط و فعالیت های روزمره آنان مشکلات ایجاد کند. اختلال شخصیتی یک مسئله جدی است که نیازمند تشخیص و درمان حرفه ای است. توانایی تشخیص دقیق این اختلالات و ارائه مراقبت های مناسب و موثر به افراد مبتلا می تواند بهبود و بهبودی در کیفیت زندگی و روابط آن ها را فراهم کند.
چگونه اختلالات شخصیتی را درمان کنیم؟
درمان اختلالات شخصیتی یک فرآیند چالش برانگیز است که نیازمند همکاری فرد مبتلا و تلاش مداوم او در تغییر الگوهای رفتاری و نگرش های غیر سالم است. درمان اختلالات شخصیتی اغلب از طریق روانشناسی و روانپزشکی صورت می پذیرد و به مجموعه ای از روش ها و رویکرد ها اعتماد می کند. در متن زیر به برخی از روش های معمول در درمان اختلالات شخصیتی اشاره می کنیم:
- روش های مشاوره و روان درمانی: این روش ها شامل مشاوره فردی، درمان شناختی-رفتاری (CBT)، درمان دیالکتیک رفتاری (DBT) و درمان تحلیلی روانشناختی (Psychodynamic therapy) است. این روش ها به کمک مشاوره و تمرین های عملی، فرد را در فهم و تغییر الگوهای ناسالم و ایجاد راهکارهای سالم تر در مواجهه با مشکلات کمک می کنند.
- داروها: در برخی موارد، داروها می توانند به عنوان تکمیل درمان اختلالات شخصیتی مورد استفاده قرار گیرند. معمولاً داروها برای کنترل علائم مرتبط با اختلال مانند افسردگی، اضطراب یا نشانه های دیگر درمان مورد استفاده قرار می گیرند. تجویز داروها توسط یک روانپزشک انجام می شود.
- درمان گروهی: درمان گروهی می تواند به عنوان یک جزء از روش های درمانی استفاده شود. این روش شامل جلسات گروهی با دستیاران روانشناسی یا روانپزشکان است که به فراگیران کمک می کند درک بهتری از خود و دیگران پیدا کنند، مهارت های ارتباطی و مدیریتی خود را بهبود بخشند و از تجارب یکدیگر استفاده کنند.
- حمایت اجتماعی: حمایت از خانواده، دوستان و جامعه در اختلالات شخصیتی بسیار مهم است. محیط حاکم بر فرد مبتلا باید حامی و فهمیده باشد و به او کمک کند تا با چالش های روزمره مقابله کند و الگوهای جدید را اجرا کند.
مهم است بدانید که هر فرد و هر اختلال شخصیتی منحصر به فرد است و نیازمند روش ها و درمان های مخصوص به خود است. مشاوره و همکاری با یک حرفه ای متخصص در روانشناسی یا روانپزشکی می تواند راهنمایی صحیحی در درمان اختلال شخصیتی فراهم کند.
راه های تشخیص اختلالات شخصیتی
تشخیص اختلال شخصیتی یک فرآیندی پیچیده است که نیازمند ارزیابی دقیق و جامع از سوی یک حرفه ای متخصص در روانشناسی یا روانپزشکی است. در زیر به برخی از روش های معمول برای تشخیص اختلال شخصیتی اشاره می کنیم:
- مصاحبه بالینی: در این مرحله، روانشناس یا روانپزشک با فرد مورد بررسی مصاحبه می کند و سوالاتی را در مورد تاریخچه زندگی، الگوهای رفتاری، روابط و تجربیات او مطرح می کند. این مصاحبه به فرد مبتلا به اختلال شخصیتی کمک می کند تا رفتارها و نگرش های خود را بهتر درک کند و نشانه های احتمالی اختلال را بشناسد.
- استفاده از مقیاس های ارزیابی: برخی از مقیاس های استاندارد و روانشناسی وجود دارد که برای ارزیابی اختلالات شخصیتی استفاده می شوند. این مقیاس ها شامل معیارها و سوالاتی است که به کمک آن ها می توان الگو ها و رفتارهای ناسازگار را شناسایی کرد و اختلال شخصیتی را تشخیص داد.
- مشاهده و مشاهدات ثبت شده: در برخی موارد، روانشناس یا روانپزشک ممکن است از مشاهده مستقیم فرد مبتلا به اختلال شخصیتی در مواجهه با وضعیت های مختلف استفاده کند. این مشاهدات می توانند به کمک تشخیص صحیح اختلال شخصیتی و تشخیص تأثیر آن بر رفتار و عملکرد فرد در زندگی روزمره کمک کنند.
- اطلاعات مورد نیاز از خانواده و دیگران نزدیک: جمع آوری اطلاعات از خانواده و افراد نزدیک به فرد مبتلا به اختلال شخصیتی نیز می تواند در تشخیص اختلال مفید باشد. نظرات و شواهد ارائه شده توسط افراد دیگر می توانند به کمک شناخت بهتر از الگوهای رفتاری و رابطه فرد با دیگران باشند.
مهم است بدانید که تشخیص اختلال شخصیتی نیازمند ترکیبی از روش ها و تکنیک ها است و همیشه باید توسط یک حرفه ای متخصص در روانشناسی یا روانپزشکی صورت گیرد. همکاری و مشاوره با یک تیم متخصص می تواند در تشخیص صحیح و ارائه درمان مناسب برای اختلال شخصیتی مفید باشد.
تاثیر اختلالات شخصیتی در زندگی
اختلالات شخصیتی تأثیر قابل توجهی بر زندگی فردی و اجتماعی افراد دارند و می تواند به صورت گسترده در بخش های مختلف زندگی تأثیر بگذارد. در لیست زیر به برخی از تأثیرات اختلالات شخصیتی در زندگی فردی و اجتماعی اشاره می کنیم:
۱. روابط بین فردی: افراد مبتلا به اختلال شخصیتی ممکن است دچار مشکلات در برقراری و حفظ روابط صمیمی و نزدیک با دیگران شوند. الگوهای رفتاری نا سازگار، عدم توانایی در اظهار و درک احساسات، خود محوری و بی ثباتی می توانند باعث کاهش کیفیت روابط عاطفی و اجتماعی شود.
۲. عملکرد شغلی: اختلالات شخصیتی می توانند تأثیر مستقیمی بر عملکرد شغلی فرد داشته باشند. الگوهای ناسازگار رفتاری، نداشتن استحکام و پایداری در روابط کاری، عدم توانایی در مدیریت استرس و مشکلات می توانند منجر به کاهش کارآیی و مشکلات شغلی شود.
۳. خود تنظیمی و رفتارهای مضر: افراد مبتلا به اختلالات شخصیتی ممکن است به رفتارهای خود تنظیمی غیر سالم و مضر روی بیاورند. این می تواند شامل مصرف مواد مخدر، خود آسیبی، خطر پذیری بیش از حد، رفتارهای تحریک آمیز و خطرناک و انگیزه های ناسالم باشد.
۴. اضطراب و افسردگی: اختلالات شخصیتی معمولاً با علائم اضطراب و افسردگی همراه هستند. افرادی که به اختلال شخصیتی مبتلا هستند ممکن است به تنهایی، ناامیدی و اضطراب مزمن دچار شوند که می تواند زندگی روزمره و اجتماعی آن ها را تحت تأثیر قرار دهد.
۵. اجتماع و فعالیت های اجتماعی: اختلالات شخصیتی می توانند به شدت بر فعالیت های اجتماعی و شرکت در گروه ها و فعالیت های اجتماعی تأثیر بگذارند. عدم راحتی در برقراری ارتباطات اجتماعی، احساس عدم قبولی، ترس از رفض و نگرانی های مربوط به تعاملات اجتماعی می تواند باعث انزوا و اندوه اجتماعی شود.
با توجه به تأثیرات نام برده، درمان اختلالات شخصیتی مهم و ضروری است. با کمک روش های درمانی مناسب، مشاوره روانشناختی و پشتیبانی از جامعه، افراد مبتلا به اختلالات شخصیتی می توانند زندگی بهتری را تجربه کنند و روابط صحیح تری را با دیگران برقرار کنند.
کلام آخر
ما در این مجله روانشناسی همواره در تلاش هستیم تا با انتشار دانسته های اندک خود، قدمی در بهبود سلامت عاطفی و روحی جامعه خود برداریم، به همین دلیل در این مطلب به معرفی چگونگی راه درمان اختلالات شخصیتی پرداختیم و آن ها را با یکدیگر بررسی کردیم. ممنونم که ما را تا انتهای مقاله همراهی کردید، امید است مطالبی که در صفحه ذکر شد برای شما مخاطبان گرامی مفید واقع شده باشد.
