روش های درمان بیش فعالی 【سال1403】❤️
ما در این مطلب قصد داریم به معرفی روش های درمان اختلال بیش فعالی بپردازیم، همانطور که می دانید این روز ها به دلیل رشد روز افزون تکنولوژی و کاهش فعالیت والدین درصد بیشتری از کودکان به اختلال بش فعالی مبتلا می شوند. همچنین درصد بالایی از این کودکان با این اختلال تشخیص داده نمی شوند و ممکن است تا سنین بالا نیز درگیر این موضوع باشند. انواع مختلف بیش فعالی علائم و راه های درمان خاص خود را دارند، برای کسب اطلاعات بیشتر در این باره تا انتهای این مطلب با ما همراه بمانید.
اختلال بیش فعالی چیست؟
اختلال بیش فعالی/کمبود توجه یا ADHD یکی از اختلالات شناختی شایع در کودکان و نوجوانان است که ممکن است در بزرگسالان نیز موجود باشد. این اختلال ناشی از ناتوانی در تنظیم و کنترل توجه، حرکت و شناخت است که می تواند بر کیفیت زندگی فرد تأثیر بگذارد. علت این اختلال معمولا به عوامل ژنتیکی، بیماری های مغزی، مصرف مواد مخدر و سایر عوامل محیطی مرتبط است.
علایم شایع این اختلال شامل عدم توجه و کمبود تمرکز، بیش فعالی و بیش انرژی بیش از حد، رفتارهای بد رفتاری، ناتوانی در تنظیم هیجانات و تأخیر در توسعه رشدی است. این اختلال می تواند بر روی عملکرد تحصیلی و اجتماعی فرد تأثیر بگذارد و در صورت عدم درمان مناسب، ممکن است در طولانی مدت باعث مشکلاتی مانند افسردگی، اضطراب و اختلالات رفتاری دیگر نیز شود.
همچنین، روش های روان درمانی مانند روان درمانی شناختی-رفتاری و تمرین مهارت های تنفسی نیز می تواند بهبود علایم این اختلال را تسهیل کند. در روش های مداخله ای، مربیان و مراکز آموزشی با روش هایی مانند آموزش مهارت های مدیریت زمان و مهارت های اجتماعی برای کمک به فرد در مدیریت علائم اختلال بیش فعالی-کمبود توجه به کار می پردازند.
درمان این اختلال شامل روش های مختلفی مانند درمان دارویی، روان درمانی و روش های مداخله ای است. درمان دارویی شامل مصرف داروهایی مانند متیل فنیدات، آمفتامین، استاترا و ریتالین است که می تواند بهبود علایم بیش فعالی و کمبود توجه را بهبود بخشد. بنابراین، درمان اختلال بیش فعالی-کمبود توجه با ترکیب روش های مختلف مانند درمان دارویی، روان درمانی و روش های مداخله ای می تواند بهبود علایم و کاهش اثرات منفی این اختلال را در زندگی فرد بهبود بخشد.
علائم بیش فعالی در سنین مختلف
علائم بیش فعالی در سنین مختلف ممکن است متفاوت باشد و به عوامل مختلفی مانند میزان فعالیت طبیعی در هر سن، شرایط زندگی و عوامل ژنتیکی بستگی دارد. در زیر به بررسی علائم بیش فعالی در سنین مختلف پرداخته می شود:
- کودکان پیش دبستانی: کودکان پیش دبستانی با اختلال بیش فعالی-کمبود توجه ممکن است دچار علائمی شامل بیش فعالی فیزیکی، حرکات بیش از حد، ناتوانی در اجرای دستورات، ناتوانی در توجه به جزئیات و حفظ حرکت و ناتوانی در فعالیت هایی که نیاز به تمرکز دارند باشند.
- کودکان دبستانی: کودکان دبستانی با اختلال بیش فعالی-کمبود توجه ممکن است دچار علائم شامل کمبود تمرکز و توجه، ناتوانی در تکمیل کارها و پروژه ها، فراموشی های مداوم، بیش فعالی بیش از حد، اندازه گیری درست مسائل، ناتوانی در نظم دهی و برنامه ریزی و ناتوانی در تحمل دوام و کنترل احساسات باشند.
- نوجوانان: نوجوانان با اختلال بیش فعالی-کمبود توجه ممکن است دچار علائم شامل کمبود توجه و تمرکز، ناتوانی در تکمیل وظایف و پروژه های مدرسه، ناتوانی در نظم دهی و برنامه ریزی، اندازه گیری درست مسائل، بیش فعالی بیش از حد، ناتوانی در تحمل دوام و کنترل احساسات، و ناتوانی در تعامل اجتماعی با دیگران باشند.
- بزرگسالان: بزرگسالان با اختلال بیش فعالی-کمبود توجه ممکن است دچار علائم شامل کمبود تمرکز و توجه، ناتوانی در تکمیل وظایف و پروژه ها، ناتوانی در نظم دهی و برنامه ریزی، بیش فعالی بیش از حد، ناتوانی در تحمل دوام و کنترل احساسات، ناتوانی در تعامل اجتماعی با دیگران، و مشکلات در روابط شغلی و تحصیلی باشند.
با توجه به اینکه علائم بیش فعالی-کمبود توجه ممکن است در سنین مختلف متفاوت باشد، تشخیص و درمان این اختلال باید با توجه به سن و ویژگی های فرد انجام شود. معمولاً درمان این اختلال شامل ترکیبی از روش های دارویی و روان درمانی مانند مهارت های مدیریت زمان و تنظیم تحرکی، روان درمانی شناختی-رفتاری، و تمرین مهارت های تنفسی است.
همچنین، مراکز آموزشی و مربیان می توانند با روش های مداخله ای مانند آموزش مهارت های اجتماعی و مدیریت خشم به فرد در مدیریت علائم اختلال کمبود توجه کمک کنند. در نهایت، برای پیشگیری از بروز اختلال بیش فعالی-کمبود توجه در سنین مختلف، می توان به مواردی مانند تحریک کننده های مغزی، مصرف مواد مخدر و الکل، و نادیده گرفتن علائم اولیه این اختلال توجه کرد و در صورت نیاز به پزشک مراجعه کرد.
روش های درمان بیش فعالی
بیش فعالی یا اضطراب فعالی، یک اختلال رفتاری است که با افزایش فعالیت حرکتی و بی قراری همراه است. این اختلال بیشتر در کودکان شایع است، اما در بزرگسالان نیز ممکن است رخ دهد. روش های مختلفی برای درمان بیش فعالی وجود دارد که از آن جمله می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- داروها: برخی از داروها می توانند به کاهش نشانه های بیش فعالی کمک کنند. این داروها معمولاً شامل محرک های سیستم عصبی مرکزی مانند متیل فنیدات هستند، برخی دیگر از داروهای این بیماری عبارتند از:
- استیمولان ها: این داروها مانند متیل فنیدات (Ritalin) و دکس آمفتامین (Adderall) بهبود بیش فعالی، تمرکز و کنترل رفتار را افزایش می دهند. این داروها معمولاً برای درمان کودکان و نوجوانان تجویز می شوند.
- آنتی دپرسان ها: برخی آنتی دپرسان ها مانند بوپروپیون (Wellbutrin) و نوارتریپتیلین (Pamelor) به عنوان مکمل درمانی در بعضی از موارد بیش فعالی مورد استفاده قرار می گیرند. این داروها معمولاً برای کودکان و بزرگسالانی که دارای نشانه های اضطراب و افسردگی هستند تجویز می شوند.
- مودافینیل: این دارو به عنوان یک محرک جدید درمانی برای این مشکل توصیه می شود. مودافینیل معمولاً برای بزرگسالان با بیش فعالی تجویز می شود.
- داروهای ضد تشنج: برخی داروهای ضد تشنج مانند گاباپنتین (Neurontin) و لاموتریژین (Lamictal) به عنوان مکمل درمانی در بعضی از موارد بیش فعالی مورد استفاده قرار می گیرند.
- داروهای آنتی اکسیدان: برخی داروهای آنتی اکسیدان مانند ناکسون (NAC) به عنوان مکمل درمانی در بعضی از موارد این بیماری مورد استفاده قرار می گیرند.
- روش های شناختی-رفتاری: این روش ها شامل آموزش مهارت های رفتاری و مدیریت خشم، تمرینات توجه و تمرکز، و آموزش مهارت های ارتباطی می شوند.
- روش های تغذیه ای: ممکن است با تغییر رژیم غذایی، بهبود نشانه های بیش فعالی را تجربه کنید. برخی از مواد غذایی می توانند به عنوان مهار کننده های سیستم عصبی مرکزی عمل کنند و به کاهش نشانه های این مشکل کمک کنند.
- مدیریت استرس: استرس می تواند به افزایش نشانه های بیش فعالی منجر شود، بنابراین مدیریت استرس می تواند به کاهش نشانه های بیش فعالی کمک کند. این شامل تمرینات ریلکسیشن، یوگا، و تمرینات تنفس عمیق است.
- روش های تکمیلی: روش های تکمیلی مانند تراپی های طب سوزنی، ماساژ، و تغییرات لایف استایل می توانند به کاهش نشانه های بیش فعالی کمک کنند.
همه این روش ها ممکن است به صورت جداگانه یا به صورت ترکیبی برای درمان بیش فعالی استفاده شوند. به هر حال، مشاوره با پزشک یا متخصص روانشناس برای تعیین روش درمان مناسب بسیار مهم است. اگر ساکن تهران هستید و وجود این اختلال را در خود یا نزدیکانتان حس می کنید، پیشنهاد می کنیم مقاله بهترین مرکز درمان بیش فعالی در تهران را مطالعه نمایید.
نحوه رفتار با کودکان بیش فعال
کودکان مبتلا ممکن است برای والدین و مربیان چالش برانگیز باشند، اما با استفاده از روش های مناسب می توان آن ها را در کنترل نشانه های بیش فعالی یاری کرد. در ادامه، به برخی از روش های موثر برای رفتار با کودکان بیش فعال اشاره خواهیم کرد:
- برقراری ارتباط مثبت: برقراری ارتباط مثبت با کودکان بیش فعال می تواند به کاهش نشانه های آن ها کمک کند. این شامل تشویق، تمجید، و تمرکز بر نقاط قوت کودک است. همچنین، از شنیدن نظرات کودک درباره مسائل مختلف و به او احترام گذاشتن می تواند به کاهش تنش های احساسی و رفتاری کودک کمک کند.
- تعیین محدودیت ها: تعیین محدودیت های واضح و مشخص برای کودکان بیش فعال می تواند به کاهش نشانه های آن ها کمک کند. به عنوان مثال، تعیین یک برنامه روزانه برای کودک، شامل زمان های مشخصی برای خوابیدن، خوردن، تمرین و بازی کردن، می تواند به کنترل رفتار کودک کمک کند.
- ایجاد محیط آرام: ایجاد محیط آرام و موثر برای کودکان بیش فعال می تواند به کاهش نشانه های آنها کمک کند. به عنوان مثال، کاهش اطلاعات تحریکی محیط، مانند صداهای بلند، رنگ های شاد و اجازه دادن به کودک برای استراحت در یک اتاق آرام و خنک، می تواند به کنترل رفتار کودک کمک کند.
- استفاده از تکنیک های مدیریت رفتار: استفاده از تکنیک های مدیریت رفتار مانند تمرینات توجه و تمرکز، تمرینات تنفس عمیق، و تمرینات تحلیل رفتار می تواند به کاهش نشانه های بیش فعالی کودک کمک کند.
- درمان: در برخی موارد، درمان با داروها می تواند به کاهش نشانه های بیش فعالی کودک کمک کند. با این حال، همیشه باید به توصیه پزشک پایبند بود.
در نهایت، باید یادآوری شود که رفتار کودکان بیش فعال بسیار پیچیده است و باید با توجه به نیازهای ویژه هر کودک، رویکردهای متفاوت و شخصی سازی شده انتخاب شود. همچنین، رویکردهای مثبت و اجتناب از تنبیه های سخت، می تواند به کاهش نشانه های بیش فعالی کودکان کمک کند. در نهایت، مشاوره با پزشک یا متخصص روانشناس می تواند به والدین و مربیان کمک کند تا روش های مناسب برای کنترل و مدیریت رفتار کودکان بیش فعال را انتخاب کنند.
تغذیه مناسب افراد بیش فعال
تغذیه مناسب برای افراد بیش فعال، به تناسب و نیاز بدن آن ها بستگی دارد. با این حال، برخی مواد غذایی می توانند به کاهش نشانه های بیش فعالی کمک کنند. در ادامه، به برخی از مواد غذایی مفید برای افراد بیش فعال اشاره خواهیم کرد:
- پروتئین: مصرف پروتئین های سالم مانند ماهی، گوشت، تخم مرغ، بلغور، لوبیا، نخود، و عدس می تواند به کاهش نشانه های بیش فعالی کمک کند. پروتئین ها به عنوان سازنده اصلی بافت های بدن، بهبود عملکرد مغز، و کاهش احساس خستگی و بی قراری کمک می کنند.
- میوه ها و سبزیجات: مصرف میوه ها و سبزیجات باعث افزایش مصرف فیبر، ویتامین ها، و مواد معدنی می شود که به عملکرد مغز و سیستم عصبی کمک می کند. میوه هایی مانند توت فرنگی، توت سیاه، آناناس، موز، و سبزیجاتی مانند سبزیجات تاریخچه، بادمجان، و اسفناج می توانند به کاهش نشانه های بیش فعالی کمک کنند.
- مواد غذایی دارای اسید چرب امگا-۳: مواد غذایی دارای اسید چرب امگا-۳ مانند ماهی، روغن کرچک، و گردو می توانند به کاهش نشانه های بیش فعالی کمک کنند. این مواد غذایی بهبود عملکرد مغز و سیستم عصبی کمک می کنند.
- مواد غذایی دارای منیزیم: مواد غذایی دارای منیزیم مانند بادام، بادام زمینی، برنج قهوه ای، سبزیجات تاریخچه، و گیاهان خشک می توانند به کاهش نشانه های بیش فعالی کمک کنند. منیزیم به عملکرد مغز و سیستم عصبی کمک می کند و به کاهش استرس و اضطراب کمک می کند.
- کاهش مصرف قند: مصرف قند بیش از حد می تواند به افزایش نشانه های بیش فعالی منجر شود. بنابراین، کاهش مصرف قند و غذاهای شیرین مانند شکلات، کیک، و نوشیدنی های شیرین می تواند به کاهش نشانه های بیش فعالی کمک کند.
در نهایت، باید یادآوری شود که تغذیه مناسب برای افراد بیش فعال باید شامل مواد غذایی سالم و تنوع آن ها باشد. همچنین، مهم است که افراد بیش فعال در طول روز کافی بخوابند، به ورزش و فعالیت های بدنی منظم بپردازند، و استراحت کافی داشته باشند. در نهایت، مشاوره با یک متخصص تغذیه می تواند به افراد بیش فعال کمک کند تا رژیم غذایی مناسب و شخصی سازی شده برای خودشان انتخاب کنند.
دلایل بروز بیش فعالی
بیش فعالی یا اختلال کمبود توجه، یکی از بیماری های روانی و عصبی رایج در کودکان و نوجوانان است. این اختلال ممکن است در بزرگسالان نیز دیده شود. علل بروز این مشکل متنوع هستند و در ادامه به برخی از این علل اشاره خواهیم کرد:
- ژنتیک: احتمال بروز این اختلال در افرادی که خانواده دارای تاریخچه این اختلال هستند، بیشتر است. ژنتیک ممکن است عاملی در بروز این اختلال باشد. بررسی ها نشان داده اند که در بیشتر موارد، این مشکل به عنوان یک بیماری ژنتیکی انتقال پیدا می کند.
- عوامل محیطی: برخی عوامل محیطی، مانند مصرف مواد مخدر، آلودگی هوا، مواد شیمیایی، تغذیه نامناسب و نداشتن فعالیت بدنی می توانند بر احتمال بروز بیش فعالی تاثیر بگذارند. بررسی ها نشان داده اند که مستقل از عوامل ژنتیک، عوامل محیطی نیز می توانند بر بروز این اختلال تاثیرگذار باشند.
- مشکلات در حمل و نقل نورون ها: نورون های مغزی افراد بیش فعال، عملکرد نامناسبی در برقراری ارتباط با هم دارند. این ارتباط نامناسب، می تواند باعث بروز علائم بیش فعالی شود. بررسی ها نشان داده اند که در بیشتر موارد، علت این مشکلات در حمل و نقل نورون ها، ناشی از ژنتیک است.
- نقص در مواد شیمیایی مغز: مواد شیمیایی مغزی مانند دوپامین، سروتونین و نور اپی نفرین ممکن است در افراد بیش فعال ناپایدار باشد. این نوع نا پایداری موجب بروز علائم بیش فعالی می شود. بررسی ها نشان داده اند که در بیشتر موارد، نقص در مواد شیمیایی مغز، ناشی از ژنتیک است.
- نارسایی نوتروفیک: نوتروفیک ها، پروتئین هایی هستند که برای رشد و تعمیر سلول های مغزی ضروری هستند. نارسایی نوتروفیک ممکن است باعث بروز اختلالات عصبی و رفتاری شود. بررسی ها نشان داده اند که در بعضی از افراد بیش فعال، نوتروفیک ها ناپایدار هستند.
- اختلالات خواب: اختلالات خواب مانند بی خوابی و بیداری در شب می تواند باعث بروز علائم بیش فعالی شود. اختلالات خواب ممکن است ناشی از عوامل مختلفی مانند استرس، اضطراب، یا بیماری های فیزیکی باشند.
- مشکلات رفتاری: بعضی از افراد ممکن است به دلیل مشکلات رفتاری، مانند ناتوانی در کنترل خشم و خودکشی، بیش فعالی را تجربه کنند.
- تغذیه نامناسب: تغذیه نامناسب ممکن است باعث بروز علائم این مشکل شود. مصرف غذاهایی که شامل شکر، روغن های اشباع شده و مواد شیمیایی هستند ممکن است بر بروز این اختلال تاثیر بگذارد.
هرچند که دقیقاً علت بروز بیش فعالی هنوز مشخص نیست، اما بررسی ها نشان می دهند که عوامل ژنتیکی، محیطی و نوروشیمیایی ممکن است در بروز این اختلال نقش داشته باشند. برای درمان این مشکل، علاوه بر داروها، روش هایی مانند مدیریت رفتاری، تغییرات در رژیم غذایی و ورزش نیز معمولاً مورد استفاده قرار می گیرند.
کلام آخر
ما در این مجله روانشناسی همواره در تلاش هستیم تا با انتشار دانسته های خود قدمی هر چند کوچک در افزایش سطح سلامت روحی و روانی جامعه خود بپردازیم. به همین دلیل در این مطلب به معرفی روش های درمان اختلال بیش فعالی پرداختیم و دلایل آن را با یکدیگر بررسی کردیم، امید این موارد برای شما مفید واقع شده باشد. ممنونم که ما را تا انتهای این مطلب همراهی کردید، مشتاقانه در انتشار مشاهده انتقادات و پیشنهادات شما در انتهای این صفحه هستیم.
