ما در این مطلب قصد داریم شما را با انواع اختلال دوقطبی آشنا کنیم، زیرا این اختلال یکی از بیماری های روانی است که در سال های اخیر بسیار شدت یافته است. اختلال دوقطبی عموما توسط مردم عدم ثبات شخصیت نامیده می‌شود به این دلیل که این افراد یک روز خوشحالی بی دلیل دارند و روزی دیگر اندوهی بی دلیل و به همین دلیل رفتارشان با اطرافیان به شدت تغییر می کند. در واقع این بیماری یک شکل شدت یافته از خصوصیتی به نام دمدمی مزاجی است البته دمدمی مزاج ها ممکن است در طول روز چندین بار خلق و خویشان تغییر کند، اما در بیماری اختلال دوقطبی عموما این اندوه و خوشحالی چند هفته یا حداقل یک هفته به طول می انجامد، برای کسب اطلاعات بیشتر لطفاً تا انتهای این مطلب با ما همراه باشید.
اختلال دوقطبی چیست؟
اختلال دوقطبی بیماری است که در گذشته به نام افسردگی و شیدایی نیز شناخته می شد، این نامگذاری به این دلیل است که فرد در یک دوره زمانی خاص دچار افسردگی بی دلیل می شود، یعنی او بدون هیچ دلیلی و بدون مشکلات جدی در حالت افسردگی فرو میرود، رفتارش با دیگران تغییر می کند و ممکن است پرخاشگر بی حوصله شود. پس از پایان این دوره، شیدایی فرا می رسد دوره شیدایی سرشار از سرزندگی، خوش رفتاری، شادابی و عشق به دنیای اطراف است. به همین دلیل رفتار او با دیگران نیز به صورت خوبی تغییر می کند. این عوامل سبب می شوند اطرافیان این انسان ها که از بیماری آن ها اطلاعی ندارند آن ها را به عنوان اشخاصی دمدمی مزاج یا بی ثبات بشناسند که گاهی اوقات خوش رفتار و گاهی اوقات بد رفتار هستند.
این اختلال به در مراحل خفیف چیز خطرناکی نیست اما اگر ادامه دار شود ممکن است در دوره افسردگی اتفاقاتی مانند فکر به خودکشی و سایر افکار خطرناک به مغز بیمار خطور کند که سبب تحت تاثیر قرار دادن سلامت و حیات فرد شود. به همین دلیل توصیه می‌شود در صورت مشاهده هر گونه از علائم اختلال دوقطبی در خود و یا نزدیکانتان با یک مشاوره خبره صحبت کنید و از ایشان نوبت مشاوره بگیرید. البته همیشه هم اینطور نیست که اختلال دوقطبی تنها یک دوره افسردگی و یک دوره شیدایی داشته باشد، در کنار این دو دوره فرد ممکن است در شرایط نرمالی زندگی کند. گاهی اوقات بین دوره افسردگی و دوره های شیدایی یک دوره عادی از زندگی او فرا می‌رسد که در این دوره بیمار هیچ احساسات خاصی ندارد و با دیگران به طور معمول برخورد می‌کند و در کل در این دوره هیچ علائم نگران کننده‌ای در بیمار وجود ندارد.
انواع اختلال دوقطبی چیست؟
اختلال دو قطبی با اینکه یک بیماری مشخص است اما همانند سایر اختلالات روانی انواع بسیار مختلفی دارد زیرا همانطور که روح و روان هر فردی با شخص دیگری در کره زمین یکی و برابر نیست و اختلالات روانی در هر فرد نمود هایی مخصوص به خود دارد. البته در خصوص هر کدام از انواع این اختلال نمی توان به قطعیت سخن گفت و علل مشخصی را بیان نمود به این دلیل که این اختلال در بدن هر فرد به گونه‌ای مخصوص نمود می کند. اما در شرایط کلی می‌توان علائم مشترک را برای این افراد در نظر گرفت در ادامه با انواع این اختلال آشنا می شویم:
اختلال دوقطبی نوع اول
اختلال دوقطبی نوع اول که در دوره‌های تقریباً یک هفته طول می کشد تا جایی که فرد نیازمند مراقبت های پزشکی و تخصصی می شود و دوره های افت شدیدی که حداقل تا دو هفته ادامه دارد. اختلال دوقطبی نوع اول معمولا با دوره افسردگی و دوره معمولی زندگی همراه است، این اختلال خفیف تر از انواع دیگر است و معمولاً دوره شیدایی و مانیا را با خود همراه ندارد. به همین دلیل گفته می‌شود که علائم همه اختلالات دو قطبی با یکدیگر یکسان نیستند به عنوان نمونه اختلال دوقطبی نوع اول دوره شیدایی سرزندگی و خوش رفتاری ندارد، فرد بیمار در دوره افسردگی و سپس در دوره نرمال زندگی خود به سر می‌برد.
اختلال دوقطبی نوع دوم
اختلال دوقطبی نوع دوم معمولاً با هیجانات بالا و پایین های نامنظم همراه همراه است، این اختلال به اندازه اختلال نوع اول شدید نیست و چرخه دمدمی مزاجی که رفتارهای شیدایی و افسردگی دارد در این نوع تقریباً یک سال طول می کشد، اما متاسفانه این نوع اختلال در بزرگسالان نوجوانان و در کودکان ممکن است ایجاد شود و بیش از این مقدار به طول می انجامد.
اختلال دوقطبی نوع سوم
معمولاً می تواند با مصرف مواد مخدر و الکل همراه باشد، در این اختلال خانم‌ها بیشتر مورد هدف قرار می گیرند زیرا آن ها تحت تاثیر فصول و شرایط مختلف بیشتر دچار اختلالات رفتاری می شوند و تحت تاثیر افسردگی و یا شیدایی فصل قرار می گیرند. اما خوشبختانه می‌توان گفت که خانم ها راحت تر از آقایان از دوره افسردگی خود عبور می‌کند و شرایط پذیرش بیماری در آن ها بالاتر است.
لازم است بدانید که در اختلال دو قطبی قسمت های دراماتیک نوسانات خلقی از هیچ الگوی مشخصی پیروی نمی کنند و به همین دلیل می توان فرد را یک فرد بدون ثبات اخلاقی در نظر گرفت، به طوری که هم در دوره افسردگی و هم در دوره شیدایی هر کاری از او ممکن است سر بزند به همین دلیل نباید اجازه داد که این اختلال شدت بگیرد و باید سریعاً تحت مراقبت و درمان قرار بگیرد. شما نیز به عنوان یک فرد مسئول می توانید در صورت مشاهده چنین افرادی با رعایت نکات صحبت کردن با زبان خوش به آن ها بگویید که ممکن است لازم باشد هر از گاهی برای آرامش روح و روان خود به روانشناسی خبره مراجعه کنند. شما به هیچ عنوان نباید مستقیماً به اختلال آن ها اشاره کنید و یا ایراد های آن ها را به زبان بیاورید، بلکه تنها راهی برای آرام شدن به آن ها معرفی کنید و بگویید که صحبت کردن با یک مشاور میتواند بسیار در آرامش زندگی شان تاثیر گذار باشد.
علت ابتلا به اختلال دوقطبی چیست؟
در واقع برای این مشکل علت مشخص و معینی وجود ندارد و هنوز هیچ کدام از دانشمندان نتوانسته اند دلیل مشخصی را برای اختلال افسردگی و شیدایی شناسایی کند، البته گزارش شده است که این اختلال ممکن است عوامل وراثتی داشته باشد یعنی اگر این یکی از اعضای خانواده به این اختلال مبتلا باشند ممکن است افراد دیگر در این خانواده نیز پس از گذراندن دوره بلوغ به این اختلال مبتلا شوند.
برخی از افرادی که به اختلال دوقطبی دچار شده‌اند نیز در گذشته و یا در زمان بیماری سابقه استفاده از مواد مخدر الکل دخانیات و در هرگونه مواد اعتیاد آور را داشته اند، به همین دلیل دانشمندان فکر می‌کنند که مواد اعتیاد آور می تواند یکی از مهمترین دلایل ابتلا به اختلال دوقطبی باشد. زیرا آن ها در دوره‌ای که زمان تاثیر مواد مخدر به پایان می رسد احساس افسردگی شدید می کنند و پس از استعمال مواد مخدر احساس سرخوشی فراوانی دارند، به همین دلیل جوانه های اختلال دوقطبی در وجود آن‌ها شکل می‌گیرد.
پس از آن دانشمندان وجود استرس را یکی از مهمترین دلایل اختلال دوقطبی می دانند، زیرا بیشتر افرادی که به این اختلال مبتلا شده اند دچار اختلال اضطراب و استرس بوده‌اند. استرس به طور کلی یکی از مخرب ترین مواردی است که ممکن است در زندگی هر فردی وجود داشته باشد، البته همه ما می دانیم که استرس همیشه هم مضر نیست بلکه یک احساس طبیعی است و اگر به صورت کنترل شده ای در بدن جریان داشته باشد نه تنها ضرری ندارد، بلکه نشان دهنده سلامت عمومی و روحی فرد است. اما در صورتی که این استرس از کنترل فرد خارج شود میتواند آثار جبران ناپذیری را به بدن فرد وارد کند. این آسیب ها ممکن است شامل آسیب های روحی و روانی و یا آسیب های جسمی شود که اختلال دوقطبی نیز یکی از آن هاست.
دانشمندان همچنین اعتقاد دارند که وجود یک بیماری روانی قبلی می تواند زمینه ساز اختلال دوقطبی باشد، به طوری که افرادی که در گذشته دچار افسردگی فصلی اختلال اضطرابی پس از سانحه، اختلال اضطرابی همزمان و … بوده‌اند احتمال بیشتری برای ابتلا به اختلال دوقطبی دارند.
آمار ها و داده های چند سال اخیر نشان می دهد احتمال ابتلا به این بیماری در زنان و مردان به صورت یکسانی پیش میرود، اگر چه انواع آن در زنان و مردان متفاوت است اما در دیدگاه کلی سالانه میزان برابری از خانم ها و آقایان به اختلال دوقطبی دچار می شوند. اما روند درمان در خانم ها و آقایان به شدت متفاوت است به طوری که در برخی مواقع خانم ها به راحتی از این اختلال عبور می کند و در برخی دیگر آقایان راحت تر این بیماری را می پذیرند.
علائم ابتلا به اختلال دوقطبی
افرادی که به اختلال دوقطبی دچار هستند معمولا نشانه های غیر معمولی از خود بروز می دهند که می تواند سرنخ هایی برای شما باشد تا عزیزان خود و یا خود را از شر این بیماری خلاص کنید. به طوری که شما اگر به زندگی عادی آن ها دقت کنید قطعاً علائمی همچون علائمی که در مطلب زیر خواهیم گفت را در زندگی آن ها مشاهده خواهید کرد. آن ها تحریک پذیری، زودرنجی و یا تصمیم گیری های بدون ملاحظه را در لحظات زندگی خود بروز دهند که اصطلاحا به این دوره مانیا گفته می‌شود. مانیا همان دوره شیدایی فرد است دوره ای که در آن احساس سرزندگی، شادابی و نشاط زیاد و انرژی بالایی دارد و معمولا با اطرافیان رفتارهای خوبی نشان می‌دهد.
- داشتن هیجانات بیش از حد، اطمینان به نفس بسیار بالا و سایر احساسات می تواند مشکلات بسیار بزرگی را در دوره شیدایی برای فرد ایجاد کند در صورتی که برای کسی که این مطلب را مطالعه می‌کند ممکن است دوره شیدایی دوره خوبی به نظر برسد و خطرات زیادی برای فرد نداشته باشد، اما داشتن احساسات کنترل نشده، زودرنجی و تحریک‌پذیری همه و همه می‌توانند زمینه‌ساز آسیب های جبران ناپذیر برای فرد باشند.
- تحقیقات نشان داده است که بیش از نیمی از افرادی که به دوره شیدایی اختلال دوقطبی می‌رسند، دچار کژ انگاری در موارد و مسائلی که به آن اعتقاد دارند. آن ها نمی‌توانند درباره این اعتقادات سخن بگویند و همچنین یک روان آشفتگی آشکار دارند که به خاطر آن از دیدن یا شنیدن چیزهایی که وجود ندارد لذت می برند، علاوه بر این درباره چیز ها و کسانی که حضور ندارند صحبت می کنند که در این حالت روانی توهم نیز دیده می شود.
- علائم فرد در دوره افسردگی نیز ممکن است آسیب های زیادی به بیمار وارد کند، به طور کلی اختلال افسردگی میتواند اختلالات بسیار زیادی در زندگی فرد ایجاد کند. به عنوان مثال تنظیم خواب را به هم می‌ریزد و کم خوابی یا پرخوابی برای او به ارمغان می آورد که هر کدام خطرات خاص خود را دارند. از سوی دیگر غذا خوردن فرد به شدت مختل می‌شود به طوری که یا نمی تواند غذا بخورد و یا انقدر پرخوری می‌کند که باز هم به بدن خود آسیب میزند.
- افسردگی همواره با ناآرامی های روحی همراه است به طوری که افرادی که به افسردگی دچار هستند ممکن است مدام به خودکشی فکر کنند و یا به فکر آسیب زدن به خود باشند، به همین دلیل اختلال دو قطبی اختلال خطرناکی محسوب می‌شود زیرا فرد در دوره افسردگی می تواند تصمیم هایی مانند تفکر به خودکشی یا آسیب زدن به خود و اطرافیانش را بگیرد. همه این افکار ممکن است عوامل آسیب رسان به حیات زندگی فرد و عزیزانش شوند.
در صورتی که هر یک از علائم و بالا را در خود یا یکی از عزیزانتان مشاهده کردید لازم است که با یک مشاوره خبره صحبت کنید، مشاوران می توانند پیشنهادهای مفیدی در این زمینه به شما ارائه بدهند. به عنوان نمونه اگر فرد مبتلا به اختلال دو قطبی رضایت نمی‌دهد که با شما به روانشناس مراجعه کند، او می تواند با توصیه هایی که می توانید در زندگی روزمره به کار بگیرید سبب شود که در رفتار و گفتار فرد بیمار تاثیرات مثبتی بگذارید. به طوری که بعد از مدت کوتاهی آن را راضی به مراجعه به پزشک متخصص کنید، این کار روند درمان را برای فرد بیمار بسیار ساده‌تر می‌کند به همین دلیل گفته می‌شود در دسترس داشتن پزشکی که علم و آگاهی کافی و تجربه بالایی در درمان این اختلال داشته باشد میتواند مهمترین گام این بیماری باشد.
کلام آخر
این سایت همواره در تلاش است تا با انتشار آگاهی های خود میان افراد جامعه به سلامت بیش از پیش جامعه خود کمک کند، به همین دلیل در این مقاله با انواع اختلال دوقطبی و علائم آن ها آشنا شدیم و امیدوارم که این مطلب برای شما مفید واقع شده باشد. ممنونم که ما را تا انتهای مقاله همراهی کردید، مشتاقانه منتظر خواندن انتقادات و پیشنهادات مفید شما در انتهای این صفحه هستیم.
